«محمدرضا عارف برای ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک انتخاب شده است.» این خبری است که روز گذشته دهان‌به‌دهان نقل شد اما از سوی منابع آگاه تایید نشد. این‌روزها حسن روحانی مشغول تودیع و معارفه وزرایش است و ساختمان نیاوران هم از آن‌همه هیاهو و رفت آمد خالی شده است. هر چند یاران قدیمی روحانی هنوز در این ساختمان مشغول کارهای پژوهشی هستند با این حال هنوز کسی بر صندلی ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تکیه نزده است و اسامی زیادی برای این سمت مطرح می‌شوند.
ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک به‌عنوان بازوی پژوهشی مجمع تشخیص مصلحت نظام سال‌هاست که برعهده حسن روحانی بوده و حالا که روحانی به پاستور رفته گمانه‌زنی درباره ریاست این مرکز آغاز شده است؛ مرکزی که درواقع تنها دو رییس به خود دیده و هر دو هم روحانی و معمم بوده‌اند و اگر عارف به این مرکز برود تنها رییس غیرروحانی این مرکز تاکنون خواهد بود.
با این حال برای ریاست این مرکز به‌جز عارف از علی یونسی، سید مصطفی محقق‌داماد و محمدرضا تاجیک هم نام برده می‌شود.
پیش از حسن روحانی، موسوی‌خویینی‌ها با حکم آیت‌الله هاشمی به این مرکز رفت. امضای هاشمی پای حکم موسوی خویینی‌ها فرصتی بود که اصلاح‌طلبان به‌کارهای تحقیقاتی بپردازند. مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام سال ۱۳۶۸ با هدف تدوین و تنظیم استراتژی برای جمهوری اسلامی ایران زیر نظر نهاد ریاست‌جمهوری تشکیل شد و در سال 76 از نهاد ریاست‌جمهوری جدا شد و ساختمان آن از خیابان خارک به نیاوران منتقل شد. این مرکز فعالیت خود را به‌عنوان بخش تحقیقاتی مجمع تشخیص مصلحت نظام زیر نظر این مجمع ادامه داد.
انجام مطالعه و تحقیق پیرامون آن دسته از موضوعاتی که بر اساس قانون در حیطه وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد همانند: تدوین سیاست‌های کلان نظام، ارایه مشاوره به رهبری، بازنگری احتمالی قانون اساسی، ارایه راه‌حل در زمینه معضلات کلان و موضوعات مورد اختلاف میان نهادهای قانونی و... از دیگر وظایف این مرکز است که با توجه به اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام در جهت تدوین استراتژی کلی نظام عمل می‌کند، فعالیت‌های پژوهشی مرکز هم ماهیتی استراتژیک دارند. مرکز تحقیقات استراتژیک بخش قابل‌ملاحظه‌ای از نتایج تحقیقات خود را برای مسوولان عالیرتبه کشور ارایه و برخی را هم به‌صورت کتاب منتشر می‌کند هر چند در دوره احمدی‌نژاد اعتبارات این مرکز کاسته شد موضوعی که مورد اشاره روحانی در ایام انتخابات هم بود.
درواقع مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری، که پیشتر به‌عنوان مرکز تحقیقات ریاست‌جمهوری شناخته می‌شد تاکنون دو نقش اساسی را ایفا کرده است: در وهله نخست از سال 68 تا 76 اصلاح‌طلبان در این مرکز با ریاست موسوی‌خویینی‌ها در ساختمان خیابان خارک به‌کار تحقیقاتی و مطالعاتی پرداختند؛ مطالعاتی که به باور بسیاری نقش اساسی‌ای در شکل‌گیری دوم خرداد داشت و محل ظهور و بروز اندیشه‌هایی بود که باور داشتند دوم خرداد حرکت و تلاشی از جنس انقلاب است و این مسیر را در مطالبات خود ادامه دادند. حالا که رییس مرکز تحقیقات استراتژیک به پاستور رفته است باید دید چه کسی به‌جای او به مرکز می‌رود؟
حسن روحانی آخرین رییس مرکز تحقیقات استراتژیک، رییس‌جمهوری است که یکی از افتخارات خود را دوران ریاست بر مرکزی می‌داند که کتاب‌ها و مقالات زیادی را به چاپ رسانده و تحقیقات بسیاری انجام داده است؛ تحقیقاتی که بخشی از آنها تبدیل به برنامه‌های راهبردی دولت تدبیر و امید شد. آنچه مسلم است بخش بزرگی از دولتمردان روحانی را همکاران او در مرکز استراتژیک تشکیل می‌دهند.
از این‌رو بسیاری این مرکز را عامل پرورش و معرفی نیروهای جدید سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌دانند چنانچه علی ربیعی از اعضای پیشین این مرکز و وزیر کنونی کار می‌گوید: «ما در مرکز تحقیقات دولت در سایه بودیم.» به همین سبب هم ریاست این مرکز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. محمدرضا عارف هم که این‌روزها بارها از حزب فراگیر سخن به میان آورده است اگر به مرکز تحقیقات برود می‌تواند مطالبات این حزب را در قالب فعالیت‌های مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام دنبال کند و این مرکز می‌تواند جایی باشد تا بخش بزرگی از اصلاح‌طلبان که مشغول فعالیت‌های مدنی و مطالعاتی هستند جذب این مرکز شده و شاهد پرورش و معرفی نیروهای تازه‌نفس سیاسی و اقتصادی باشیم. /ف
/شرق
